Ораза – Исламдағы бес парыздың бірі

قال رسولُ الله صلَّى الله عليه وسلم: بُنِيَ الإِسْلاَمُ عَلَى خَمْسٍ: شَهَادَةِ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ الله وَأَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ رَسُولهُ، وِإِقَامِ الصَّلاَةِ، وَإِيتَاءِ الزَّكَاةِ، وَحَجِّ الْبَيْتِ، وَصَوْمِ رَمَضَانَ

Нәби (солләл-лаһу ғаләйһи уә салләм) айтады: «Ислам бес нәрсеге құрылған:

- «Алла Тағаладан басқа тәңiр жоқ, Мухаммад с.ғ.с. Оның құлы, әрi Елшiсi»-деп куәлiк ету;

- Намаз оқу;

- Зекет беру;

- Қажылыққа бару;

- Рамазан айында ораза ұстау».

Хадистi Ибн Омардан (родиял-лаһу ғанһу) Имам Бухари риуаят еттi.[1]

Түсініктеме: Исламды ғимарат ретінде бейнелейтін болсақ, бұл хадисте зікір етілген бес амал сол ғимараттың діңгегі тәрізді. Оның бірі болмаса, ғимарат күйреп қалады.[2] Исламды түсіндіру мақсатында Пайғамбарымыз (солләл-лаһу ғаләйһи уә салләм) осындай бейнелі мысалға жүгінді.[3]

Исламда құлшылық үш түрлі жолмен орындалады: денемен, малмен, дене және малмен.

Дене құлшылығы: кәлиманы айту, намаз оқу, ораза ұстау т.с.с.;

Малмен орындалатын құлшылық: зекет, садақа беру;

Дене және малмен орындалатын құлшылық: қажылық.[4]

Көріп тұрғанымыздай, бұл хадис дінімізді бейнелейтін екі мәселені баяндап тұр. Бір жағынан: Исламда құлшылықты орындау жолын баян етсе, екінші жағынан: Исламның негізін құрайтын бес түрлі парызды көрсетіп тұр. Ол:

- иман;

- намаз;

- зекет;

- қажылық;

- және ораза.

Сөз соңы ретінде айтарымыз: дінімізде «парыз» деп белгіленген құлшылықтың парыздығын жоққа шығару – ауыр күнә. Тіпті, парыздың парыздығын саналы түрде жоққа шығарған адам діннен шығады. Сондықтан парыздың маңыздылығына немқұрайлы қарауға болмайды. Бұл: «Әй, қойшы соны! Айта береді. Жүр ғой анау қаншама адам ораза ұстамай-ақ»,-дейтіндерге қатысты. Болмаса, ораза – парыз, парыз – мойындағы қарыз! Олар бұл сөзді білімсіздіктен, түсінбей айтып тұр деп үміттенуден өзге ылажымыз жоқ!