حَدَّثَنَا سَعِيدُ بْنُ أَبِي مَرْيَمَ حَدَّثَنَا مُحَمَّد بْنُ مُطَرِّفٍ حَدَّثَنِي أَبُو حَازِمٍ عَنْ سَهْلِ بْن سَعْدٍ قَالَ:

Біз көп жағдайда «Ақыл не? Нәпсі не?» деген сұраққа жауап іздеп жатамыз.

Бір қызығы, заманауи ғылым, өзінің жетістіктеріне қарамастан, осы сұрақтарға жауап бере алмайды. Ондай болса ақыл мен нәпсі жайында бір ойланып көрсек! Мысал ретінде мына жағдайды келтіруді жөн көріп отырмыз: қыстың суық түнінде сіз жылы төсекте жатырсыз. Ұйқы тәтті. Денеңіз жылы төсегіне шомып жатыр. Кенеттен сағаттың қоңырауы соға бастады. Намаз уақыты болды. Сол сәтте сіздің бойыңыздағы екі болмыс күресе бастайды. Оның бірі: «Тұр да, намазыңды оқы»-десе, екіншісі: «Асықпа. Жата тұр. Әлі уақыт бар»-дейді. Бірінші болмыс: «Қазір тұрып кетпесең қайта ұйықтап кетесің. Намазыңды өткізіп аласың. Намаз ұйқыдан абзал емес пе?»-десе, екінші болмыс: «Жә, қойсаңшы! Тәтті ұйқыңды қиясың ба? Оған қоса уақыт та баршылық. Жата тұр»-дейді.